تأثیر کیفیت آب و خاک بر کارآیی اقتصادی، فنی و سودآوری کشت‌های گلخانه‌ای در استان کهگیلویه و بویراحمد

نوع مقاله : علمی_ترویجی

نویسندگان

1 استادیار بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویجی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس

2 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات زراعی و باغبانی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

چکیده

توسعه‌ی کشت‌های گلخانه‌ای، نیاز به سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی دقیق دارد. مدیریت صحیح گلخانه و رعایت نکات فنی، باعث افزایش راندمان تولید و میزان بهره‌وری می‌شود. به ‌منظور تحلیل کارآیی فنی و اقتصادی گلخانه‌های خیار و گوجه‌فرنگی و نیز تأثیر کیفیت آب و خاک بر سودآوری، اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه، مشاهده و ارزیابی میدانی و آزمایش نمونه‌های خاک و آب مربوط به 34 گلخانه‌ی فعال در استان کهگیلویه و بویراحمد، جمع‌آوری شد. نتایج این پژوهش نشان داد که عمده هزینه‌های جاری در گلخانه‌ها، به‌ترتیب شامل نیروی کارگری (%54)، سوخت و انرژی (26%)، بذر و نشاء‌کاری (12%)، کود و مکمل‌ها (7%) و سموم (1%) می‌باشد. میانگین کارایی فنی‌ و اقتصادی گلخانه‌داران به ترتیب 69/7 و 33/2 درصد به دست آمد. این مقادیر نشان دهنده پایین بودن کارآیی و عدم استفاده بهینه از منابع موجود و ضعف مدیریت در کشت‌های گلخانه‌ای است. همچنین نتایج نشان داد که با وجود دارا بودن همه عناصر ریز مغذی شامل آهن، روی، مس و منگنز در خاک گلخانه‌ها، به دلیل شوری و قلیایی بودن خاک و نیز تجمع فسفر بیش از پنج برابر حالت استاندارد، خاک این گلخانه‌ها به شدت دچار کمبود عناصر کم مصرف شده است. اضافه بر این، نتایج نشان داد که رعایت نکات فنی از جمله استفاده از تشتک آب آهک، دریچه‌های سقفی، سیستم سرمایشی فن و پد، تجهیزات اتوماتیک، احداث در جهت شمالی- جنوبی و استفاده از مشاور فنی کشاورزی، تأثیر بسزایی بر افزایش کارآیی اقتصادی گلخانه‌ها داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها